Với cách tiếp cận khác hẳn Tesla hay BYD, Nissan “tái sinh” pin xe điện cũ, không màng lợi nhuận.

Dự án tái sử dụng pin này được hy vọng sẽ giúp Nissan đạt được mục tiêu bền vững trong lĩnh vực xe điện, do đó, lợi nhuận không được xem xét là mục tiêu hàng đầu.

Tại một thị trấn bên bờ biển phía đông bắc của Nhật Bản, các công nhân tại nhà máy đang tháo rời từng viên pin của những chiếc xe điện cũ để mang lại cho chúng "một cơ hội thứ hai." Quá trình tái sử dụng này đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện cam kết của ngành công nghiệp ô tô đối với một tương lai xanh hơn, tuy nhiên, trong nhiều năm qua, nó vẫn tồn tại mà không hề mang lại lợi nhuận.

Những chiếc xe điện đầu tiên của Nissan, ra mắt cách đây gần 13 năm, đang tiến dần đến cuối tuổi thọ của họ. Pin của những chiếc xe này sẽ được thu thập tại các đại lý của Nissan tại Mỹ và Nhật Bản, sau đó chuyển đến nhà máy ở Namie, Fukushima để được xử lý. Tại đây, đội ngũ kỹ sư do 4R Energy quản lý - đây là một liên doanh giữa Nissan và công ty thương mại Sumitomo - sẽ dành hàng giờ để tiến hành xử lý pin trước khi tái sử dụng chúng cho các xe điện hoặc các thiết bị khác, như máy phát điện dự phòng.

Việc thu thập và tái sử dụng pin xe điện có một loạt lợi ích đáng kể. Trước hết, nó ngăn chặn việc lãng phí pin bằng cách không cho chúng kết thúc tại các bãi chôn lấp, điều này giúp giảm thiểu sự phát sinh của chất độc hại trong môi trường. Hơn nữa, quá trình này còn giúp ngành công nghiệp ô tô điện giảm sự phụ thuộc vào việc khai thác các tài nguyên hiếm có và có giá trị cao, như lithium và coban, đồng thời giảm lượng khí thải carbon liên quan đến sản xuất pin xe điện, đóng góp tích cực vào nỗ lực giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Dự án này được kỳ vọng sẽ giúp Nissan đạt được mục tiêu biến xe điện trở nên bền vững và phổ biến hơn, và do đó, lợi nhuận không được ưu tiên hàng đầu trong giai đoạn ban đầu. Mặc dù vậy, 4R hy vọng rằng theo thời gian, phần kinh doanh này sẽ dần đạt được lãi và có khả năng tạo ra lợi nhuận.

Ở cái nhìn đầu tiên, nhà máy này có vẻ không hiện đại lắm. Hầu hết các công việc đều thực hiện thủ công bởi một dây chuyền gồm 9 người, chủ yếu là các kỹ sư địa phương.

Theo nhà phân tích Tatsuo Yoshida của Bloomberg Intelligence, pin xe điện tái sử dụng có giá chỉ bằng một nửa so với pin mới. Điều làm Nissan nổi bật khỏi các đối thủ khác là 4R tập trung vào việc tái sử dụng pin thay vì tái chế. Việc tái sử dụng chỉ đòi hỏi công ty thay thế các bộ phận pin bị hỏng để gia tăng tuổi thọ của chúng, trong khi quá trình tái chế đòi hỏi Nissan phải sản xuất một pin hoàn toàn mới.

Tại nhà máy, các công nhân ban đầu tiến hành cắt nhỏ pin để đánh giá tình trạng tổng quan thông qua một quy trình được gọi là "xông hơi khô," trong đó pin liên tục tiếp xúc với nhiệt độ cực cao và cực thấp. Dữ liệu thu thập từ quy trình này, cùng với thông tin cơ bản về chủ sở hữu trước đây của pin, sẽ cung cấp một cái nhìn chi tiết về việc pin xe điện xuống cấp theo thời gian, từ đó tạo ra cơ sở cho các cải tiến mới.

Theo đánh giá của các chuyên gia, phương pháp tái sử dụng pin của 4R hoàn toàn trái ngược với phương pháp tái chế đang được các nhà sản xuất ô tô như Tesla và BYD thực hiện. Cả hai phương pháp này đều giúp tránh việc đưa pin cũ vào các bãi phế liệu, nhưng quá trình thử nghiệm rộng rãi của 4R Energy cho phép công ty tận dụng nhiều hơn những gì còn lại của một viên pin. Tuy nhiên, do đòi hỏi việc thu thập dữ liệu chi tiết, quá trình này sẽ mất thời gian hơn.

Theo chuyên gia phân tích Colin McKerracher từ BloombergNEF, quy trình tái sử dụng pin có thể dễ dàng mở rộng khi sản lượng tăng lên. Ông nói, "Mặc dù việc tái sử dụng pin tốn nhiều thời gian hơn so với tái chế, nhưng nó giúp cho công ty chúng tôi có khả năng sử dụng lại nhiều vật liệu làm pin hơn."

4R không tiết lộ chi tiết về báo cáo tài chính của họ, chỉ cho biết rằng quy mô nhà máy lớn hơn sẽ giúp họ có cơ hội thu lợi nhuận. Theo thông tin, lượng pin tiêu thụ của 4R đã tăng gấp đôi hàng năm kể từ năm 2018 và hiện tại công ty có khả năng sản xuất "hàng nghìn viên pin" mỗi năm. Tuy nhiên, ngay cả với mức tăng trưởng như vậy, vẫn còn nhiều khả năng đặt ra về việc liệu 4R có đạt được quy mô cần thiết để có lãi hay không.

Từ khi bắt đầu sản xuất vào năm 2010, dòng xe Leaf của Nissan đã chỉ đạt được tổng cộng 646.000 chiếc bán ra. Người tiêu dùng có mục tiêu bảo vệ môi trường thường đã chuyển sang sử dụng các dòng xe lai hybrid của Toyota hoặc các mẫu xe hoàn toàn điện của Tesla.

Masato Inoue, cựu Giám đốc điều hành của Nissan, người hiện đang giảng dạy tại Istituto Europeo di Design ở Turin, Italy, đã chia sẻ: "Ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản cần phải nhanh chóng bắt kịp. Có thể mọi thứ đã quá trễ."

Hiện tại, 4R Energy chỉ tập trung vào việc xử lý pin từ dòng xe Leaf cũ. Tuy nhiên, họ đã đưa ra kế hoạch mở rộng hoạt động này để bao gồm cả pin từ mẫu xe điện mới phổ biến tại Nhật Bản là Sakura.

Tooru Futami, một nhân viên của 4R Energy, chia sẻ rằng pin xe điện hiện nay có phạm vi hoạt động tốt hơn và tuổi thọ kéo dài hơn, điều này có thể làm giảm sự ưa thích đối với pin cũ đã qua sử dụng. Tuy nhiên, theo quá trình phát triển và tiến bộ, ông tin rằng khoảng cách giữa chúng sẽ dần thu hẹp lại.

Theo các chuyên gia, việc các chiếc xe điện đời đầu sắp hết hạn sử dụng đang mở ra cơ hội cho ngành công nghiệp tái chế và tái sử dụng pin mở rộng. Sự gia tăng đột ngột trong doanh số bán xe điện gần đây cũng có thể được coi là một trong những yếu tố hỗ trợ cho xu hướng này.

Theo thông tin từ Bloomberg, các nhà sản xuất ô tô tại Nhật Bản vẫn đang phải đối mặt với khoảng cách xa so với Tesla và một số công ty khác trong lĩnh vực xe điện. Sự thống trị của các nhà sản xuất Trung Quốc trong chuỗi cung ứng pin xe điện, từ khai thác tới lắp ráp và tái sử dụng, đang tạo áp lực lên 4R Energy.

"4R hiện đang dẫn đầu tại Nhật Bản, nhưng ở Trung Quốc cũng tồn tại nhiều công ty có mô hình tương tự. Hiện tại, vấn đề quan trọng không chỉ là lợi nhuận. Đó là việc tiến hành các biện pháp để cắt giảm chi phí và chuẩn bị cho sự tăng trưởng trong tương lai," như chuyên gia cao cấp về năng lượng và giao thông vận tải tại Viện nghiên cứu Nhật Bản, Hideki Kidohshi, đã nhấn mạnh.

Có thể thấy rằng, ngay cả khi giá xăng tăng cao và chính phủ đưa ra các ưu đãi để thúc đẩy sử dụng xe điện, người tiêu dùng vẫn chưa thực sự được quyến rũ bởi các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản, trong đó có Nissan. Xe của họ thỉnh thoảng gặp sự cố kỹ thuật và buộc phải tạm dừng việc bán ra thị trường.

"Nissan đã mất cơ hội làm người tiên phong. Có khả năng rằng các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản sẽ gặp khó khăn trong việc bắt kịp các đối thủ, bao gồm cả nhà sản xuất xe điện BYD của Trung Quốc. Việc công bố đầu tư vào điện khí hóa vào thời điểm hiện tại quả là quá ít và quá muộn," cựu Chủ tịch Nissan đã bày tỏ.